نی قلعه باستان واقع در قره باغ غزنی افغانستان

سلام به همه کسانی که به این وبلاگ سر میزنند

امید وارم خوب خوش و سر حال باشید

در این وبلاگ آنچه مربوط به نی قلعه باستان و مردمش است خواهیم نویشت . و نیاز به همکاری شما دوستان خوب و نی قلعه ییی های عزیز هستیم . اگر شعر و عکس و مطالب در باره این منطقه باستانی (نی قلعه ) داشتید با ما تماس بگیرید با نام خود تان نشر خواهیم کرد . پیشاپیش تشکر

افغانستان

افغانستان کشوریست که در اسیای مرکزی واقع گردیده و یگانه مسیر ارطباطی بین اسیای غربی .اسیای میانه . و شبه قاره هند میباشد. و از طرف شمال با تاجکستان و ازبکستان و از شمال غرب با ترکمنستان . از شمال شرق با چین . از جنوب و جنوب شرق با پاکستان . و از غزب با ایران هم مرز میباشد . و تقریبا دارای ۳۴ ولایت است و غزنی یکی از ۳۴ ولایت است

غزنی

 غزنی یکی از 34 ولایت  در مرکز افغانستان بین 32 درجه 4 دقیقه و 9 سانیه تا  34 درجه و 13 دقیقه و 51 ثانیه  عرض البلد شمالی و 66 درجه و 49 دقیقه و 16 سانیه تا 68 درجه و 49 دقیقه و 56 ثانیه طول البلد شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته شده است . عزنی از شرق با ولایت لوگر ،پکتیا و پکتیکا و از غرب با ارزگان و دایکندی از شمال با میدان وردک و بامیان از جنوب و جنوب غرب با زابل محدود است . مساحت ولایت غزنی حدودا 23378 کلو متر مربع، مرکز اش شهر غزنی و از کابل 135 کلو متر فاصله دارد و دارای 19 ولسوالی و قره باغ یکی از 19 ولسوالی ولایت غزنی است

قره باغ

  قره باغ یکی از ولسوالی های ولایت غزنی است

قره باغ یکی از ولسوالی های  ولایت غزنی و 1810 کیلو متر مربع مساحت دارد و در 33 درجه و 14 ثانیه تا 33 درجه و 25  دقیقه و 42 ثانیه عرض البلد شمالی و 67 درجه و 40 دقیقه و 33 ثانیه تا 68 درجه و 19  دقیقه و 59 ثانیه طول البلد  شرقی موقعیت دارد . ساکنین این ولسوالی را پشتون و هزاره  تشکیل میدهد  قوم  پشتون  در مرکز  و  قوم هزاره  بیشتر  در و مناطق کوهستانی  ساکن اند  که بنام چهار دسته و مجمد خواجه یاد میگردد و از جمله قوم هزاره چهار دسته و محمدخواجه (مردم  دوکه ) است 

قره باغ را در تاریخ بیهقی از خواجه ابوالفضل بیهقی، دبیر دربار پادشاهان غزنوی، هزار باغ آورده است که شکارگاه غزنویان  بوده است. دبیر بزرگ غزنوی در وصف این دیار، مرغزاران، آداب شکار کردن آن، صفحه های زیادی را نگاریده است. وی در کنار این دشت نیکو از منطقه ی سراب غزنی و دشت هاو مناطق اطراف شهر و به ویژه از(نی قلعه ) به فروانی سخن رانده است. در آن روزگار پادشاهان شادکام و شادگشت غزنوی برای چکرهای گلگشت این دیار 

از شهر غزنین برون می آمدند و روزهای زیادی در آن به شکار می پرداختند . و زاد گاه زیبای من نی  قلعه  باستان  در همین ولسوالی واقع شده است

و نی قلعه

نی قلعه

نی قلعه  از شرق کوه گل کوه و سید های الخشان و شمشیر سنگ و یخ بلاغ و از غرب به سنگ سوراخ ناوه باریک ،دبه ششپر، دیبدی و ولسوالی جاغوری  و از شمال به قریه باریکی ولسوالی ناهورو از جنوب به دامنه کوه گهواره  دشت یغلو قریه زرد الو و مرکز قره باغ  ختم میشود

 قریه های این محله زیبا را تشکیل میدهند عبارت اند از  قریه سعاده ، سر کلان ، ارزو ، ملخی ، بلاقعلی ، سیدخان ، اوته پور ، قول بالا ، قبری ، سیازمین بالا  و پایین ، غیغاتوی بالا و پایین ، پیش غار، ارمه  ده ، کوشک ، بنگزار ، چمبر، نختاله ، پایجلگه ،   المیش ، شیرغه ، ده گلوه ، کوشه ، ده گوهر ، 

تعدا خانه های این قریه ها از 5 خانه شروع و به  80 الی 100 خانه ختم میشوند . این محله زیبا دارای 3 لیسه و یک مرکز صحی ( کلینیک )  میباشد  

نایقلعه امروز و قلعه نای دیروز برای بسیاری از اهالی ادب و نیز تاریخ‌دانان،‌ نامی آشنا و شناخته‌شده است

قلعه‌ی «نای» شاید برای بسیاری از اهالی ادب و نیز تاریخ‌دانان،‌ نامی آشنا و شناخته‌شده باشد، زیرا این نام بارها در اشعار مسعود سعد سلمان، از شاعران متقدم فارسی، بارها آمده و یکی از مشهورترین جایگاه‌های تاریخی در عصر سلطنت سلسله‌ی غزنویان است.

در دوره‌ی غزنویان این جا زندان، دیوارهای مستحکم و استواری داشت که نفوذ هر بیگانه‌ای را به درون آن ناممکن می‌کرد. از این قلعه برای نگهداری زندانیان سیاسی و به‌عنوان انبار غنایم جنگی و هدایای سلطنتی شاه‌های غزنوی استفاده می‌شد.

قلعه‌ی «نای» براساس ساختار جغرافیایی کنونی ولایت غزنی درولسوالی  «قره باغ» این ولایت و در ضلع جنوبی دامنه‌های گلکوه قرار دارد و امروزه به نام «نای قلعه» مشهور است. دیواره‌های نیمه‌ویران این قلعه‌ی باستانی هنوز هم در این منطقه به‌چشم می‌خورد. این قلعه از قلاع مشهور دوران آل ناصر یا سلطنت غزنوی‌ها است که در آن زمان، شخصیت‌های بزرگی که به‌نحوی مخالفت آل ناصر بودند، در این زندان نگهداری می‌شدند. یکی از این شخصیت‌ها،‌ مسعود سعد سلمان، شاعر پارسی‌سرای غزنوی است که در دوران سلطان ابراهیم غزنوی می‌زیست و حدود ۱۰ سال را در این زندان سپری کرد.

شعرهای مسعود سعد سلمان گویای آن است که او بیشترین شعرهایش را با حسرت، تلخ‌کامی، حزن و اندوهی جانکاه در همین زندان سروده است.

قصیده‌ی مشهور منسوب به او که با این مطلع شروع می‌شود: «چون نای بی‌نوایم از این نای بینوا / شادی ندید هیچ‌کس از نای بینوا» اشاره به همین زندان قلعه‌ی «نای» یا «نی قلعه» دارد.

عبدالعلی فکوری، مدیرمسوول نشریه‌ی سنایی در غزنی، در این‌باره میگوید زندان «نای» یکی از معروف‌ترین زندان‌های دوره‌ی غزنویان است که دیوارهایی به بلندی هفت متر داشته و برخی از آن‌ها هنوز پابرجاست. این دیوارها به برجی متعلق بوده است که در آن، کسانی که به‌منظور دیدن این زندان می‌رفتند وارسی می‌شدند.

وی می افزاید : این زندان در دل کوه با پله‌هایی روبه پایین ساخته شده و در آن، اتاق‌های مستحکمی در دل سنگ‌ها قرار دارد که هر کدام به ارتفاع سه متر و طول ۷ تا ۱۲ متر بوده است.

به گفته‌ی این فعال فرهنگی و رسانه‌یی، در این زندان سوراخ‌هایی قرار داشته است که از آن به‌منظور رفت و آمد به سلول‌ها استفاده می‌شد و این سوراخ‌ها هنوز هم به همان صورت اولیه باقی‌اند.

از قلعه‌ی نای در تاریخ زین الاخبار گردیزی به نام «لای تامان» یاد شده است. همچنین در تاریخ سیستان از آن به‌عنوان «لامان» نام برده شده است.

ابوریحان بیرونی نیز نوشته که سلطان مسعود به او هدایایی اعطا کرده که یکی از آن‌ها، یک سنگ سیاه نفیس و ارزشمند متعلق به قلعه‌ی «نای» در نزدیکی غزنه بوده است.

همچنین گفته شده که یکی از هندوهایی که در آن زمان از کارداران قلعه‌ی «نای» بوده، گفته است که هندوها از سنگ‌های قلعه‌ی «نای» برای ساختن بت‌کده‌های خود استفاده می‌کنند و این نشان می‌دهد که سنگ‌های این منطقه، اهمیت و ارزش خاصی داشته است.

نایقلعه امروز یکی از مراکز اصلی ذخیره‌ی غنایم،‌ هدایا و سرمایه‌های سلطنتی دربار غزنویان بوده و از آن به‌عنوان یک زندان سیاسی برای نگهداری مخالفان امپراتوری غزنوی استفاده می‌شده است .